​Ανάλυση B-cell Clonality

  • IGH Gene Rearrangement and clonality assay
  • IGK Gene Rearrangement and clonality assay
  • IGL Gene Rearrangement and clonality assay

Τα γονίδια των ανοσοσφαιρινών (Ig), που κωδικοποιούν για τις βαριές κάπα και λάμδα αλυσίδες, αποτελούνται από πολυάριθμα, ασυνεχή τμήματα κωδικοποίησης (εξόνια). Καθώς τα Β-τύπου κύτταρα αναπτύσσονται, τα παραπάνω τμήματα αναδιατάσσονται, έτσι ώστε κάθε ώριμο Β-κύτταρο να έχει ένα μοναδικό προφίλ αναδιάταξης. Άλλοι τύποι κυττάρων συνήθως διατηρούν τη μη-αναδιαταγμένη δομή του γονιδίου. Κλωνική επέκταση οποιουδήποτε Β-κυττάρου θα οδηγήσει σε έναν ομοιογενή πληθυσμό κυττάρων, που όλα περιέχουν ένα πανομοιότυπο προφίλ γονιδιακής αναδιάταξης των γονιδίων Ig.

Φυσιολογικές επεκτάσεις των Β-κυττάρων είναι τυπικά πολυκλωνικές, με κάθε κλώνο να περιέχει σχετικά λίγα κύτταρα και χωρίς να επικρατεί ένας συγκεκριμένος κλώνος κυττάρων. Αντίθετα, οι νεοπλασματικοί (κακοήθεις) κλώνοι είναι γενικά μεγάλοι πληθυσμοί Β-κυττάρων, με συγκεκριμένο μονοκλωνικό τύπο να επικρατεί στον πληθυσμό.

Σε συνδυασμό με τη γενικότερη κλινικο-παθολογική εικόνα, η ανίχνευση ενός συγκεκριμένου προφίλ γονιδιακής αναδιάταξης των Ig σε μεγάλο πληθυσμό Β-κυττάρων μπορεί να υποδηλώνει την παρουσία ενός νεοπλασματικού κακοήθους κλώνου Β-κυττάρων, αλλά όχι υποχρεωτικά (βλέπε περιορισμούς).

Η εξέταση αυτή εκτελείται με ειδική μέθοδο αντίδρασης multiplex fluorescent PCR, χρησιμοποιώντας πολλαπλούς εκκινητές (primers) και σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες και προδιαγραφές για τη συγκεκριμένη εξέταση (βλέπε βιβλιογραφία). Οι εκκινητές έχουν σχεδιασθεί ώστε να ανιχνεύονται όλες οι πιθανές αναδιατάξεις των γονιδίων Ig και δεν είναι σε θέση να λειτουργήσουν εάν τα γονίδια Ig δεν έχουν αναδιαταχθεί. Τα αποτελέσματα των αντιδράσεων αναλύονται σε αυτόματο αναλυτή DNA (DNA sequencer).

Περιορισμοί: Η εξέταση αυτή δεν έχει 100% ευαισθησία ούτε 100% ειδικότητα. Ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να προκύψουν π.χ. εάν το γονίδιο Ig έχει πολλές σημειακές μεταλλάξεις, έτσι ώστε κανένας από τους εκκινητές να μη λειτουργήσει. Επίσης, ψευδώς-αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να υπάρχουν εάν τα κλωνικά κύτταρα που υπάρχουν δεν έχουν αναδιατάξει τα συγκεκριμένα γονίδια που αξιολογούνται ή ο πληθυσμός τους είναι μικρότερος από το επίπεδο ευαισθησίας της ανάλυσης (ο προσδιορισμός απαιτεί τουλάχιστον 5% των εμπύρηνων κυττάρων να είναι κλωνικά). Αντίστοιχα, ψευδώς θετικά αποτελέσματα είναι σχετικά σπάνια.