Φαινυλκετονουρία – γονίδιο PAH

OMIM 612349

Είναι μια κληρονομική διαταραχή που αυξάνει τα επίπεδα της φαινυλαλανίνης στο αίμα, ένα αμινοξύ που λαμβάνεται μέσω της διατροφής (βρίσκεται σε όλες τις πρωτεϊνες και σε ορισμένες τεχνικές γλυκαντικές ουσίες).

Η πιο σοβαρή μορφή αυτής της διαταραχής είναι γνωστή ως κλασική φαινυλκετονουρία. Βρέφη με κλασική φαινυλκετονουρία φαίνονται φυσιολογικά, μέχρι λίγων μηνών. Χωρίς θεραπεία, τα παιδιά αυτά αναπτύσσουν μόνιμη διανοητική αναπηρία. Επιληπτικές κρίσεις, καθυστερημένη ανάπτυξη, προβλήματα συμπεριφοράς και ψυχιατρικές διαταραχές είναι επίσης κοινά.

Σε άτομα με πολύ ήπιες μορφές PKU δεν απαιτείται θεραπεία, εφόσον ακολουθούν δίαιτα ‘φτωχή’ σε φαινυλαλανίνη.

Το γονίδιο PAH (χρωμόσωμα 12) κωδικοποιεί την παραγωγή ενός ενζύμου που ονομάζεται υδροξυλάση της φαινυλαλανίνης. Αυτό το ένζυμο μετατρέπει το αμινοξύ φαινυλαλανίνη σε τυροσίνη. Γονιδιακές μεταλλάξεις στο PAH μειώνουν τη δραστικότητα του παραγόμενου ενζύνου, με αποτέλεσμα η φαινυλαλανίνη να συσσωρεύεται σε τοξικά επίπεδα στο αίμα και σε άλλους ιστούς.